Theo UBND quận 12, thời gian qua, trên địa bàn địa phương này xuất hiện nhiều trường hợp mua bán, chuyển nhượng nhà đất bằng giấy tay thông qua hình thức lập vi bằng tại các văn phòng Thừa phát lại. Việc này nhằm mua, bán những căn nhà “ba chung”, tức là chung giấy phép xây dựng, chung giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chung số nhà.
Đồng thời, việc mua bán còn được các đối tượng thực hiện nhiều lần, chuyển nhượng qua nhiều người; chuyển nhượng hồ sơ, giấy tờ chưa đúng quy định và chưa đầy đủ cơ sở pháp lý.
Thông qua việc mua bán, chuyển nhượng nhà đất với hình thức vi bằng và lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người mua, các đối tượng lừa đảo, đầu nậu đất đai đã thu gom đất xây nhà, rao bán bằng thừa phát lại để trục lợi.
Đối với những căn nhà không có giấy chứng nhận, để tăng sự tin tưởng trong quá trình giao dịch mua bán, các đối tượng sẽ viết giấy tay và nhờ các văn phòng Thừa phát lại lập vi bằng.
Thậm chí, những căn nhà cùng chung giấy chứng nhận cũng được bán bằng hình thức đồng sở hữu, lập vi bằng. Việc này đã khiến nhiều nạn nhân lâm vào hoàn cảnh khó khăn khi vướng phải đất tranh chấp, cầm cố ngân hàng, xây dựng trái phép.
Trong khi đó, theo quy định của Luật Đất đai và Luật Nhà ở, hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, góp vốn, thế chấp bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất (như nhà ở, nhà ở thương mại) phải được công chứng, chứng thực theo quy định.
Vi bằng do Thừa phát lại lập chỉ có giá trị ghi nhận sự kiện, hành vi dùng làm chứng cứ trong xét xử và trong các quan hệ pháp luật khác theo Nghị định số 61/2009/NĐ-CP và số 135/2013/NĐ-CP.
Đặc biệt, Sở Tư pháp có quyền từ chối vi bằng được lập bởi văn phòng Thừa phát lại, do vi bằng không phải văn bản công chứng, chứng thực theo quy định nên không có giá trị chứng cứ để tòa án xem xét giải quyết.
Bên cạnh đó, vi bằng không chứng nhận, xác nhận tính hợp pháp của các hợp đồng, các giao dịch về nhà đất. Việc lập vi bằng mua bán, chuyển nhượng nhà đất với hình thức ghi nhận giao nhận nền đất; lập vi bằng ghi nhận việc giao nhận tiền là để che giấu mục đích không phù hợp với quy định của pháp luật.
Do vậy, UBND Quận 12 đề nghị Trung tâm Văn hóa quận, Văn phòng HĐND và UBND quận thực hiện tuyên truyền đến các đơn vị, cơ quan và nhân dân được biết và cảnh giác với các thủ đoạn lừa đảo mua bán, chuyển nhượng nhà đất thông qua hình thức lập vi bằng.
Điều này nhằm để đảm bảo quyền lợi cho người dân và tránh những thiệt hại do đối tượng xấu lợi dụng tạo lòng tin, lừa đảo mua bán đất phân lô, nhà không đủ điều kiện pháp lý để giao dịch.
Trước đó, như đã đưa tin, tình trạng phân lô trái phép hàng loạt công trình xây dựng cũng đang xảy ra tràn lan ở quận 12 – nơi được xem “điểm nóng” về phân lô, bán nền tại TP.HCM. Trong đó, chỉ tính riêng phường Thạnh Xuân đã có 9 trường hợp người dân tự ý san lấp mặt bằng, đầu tư hạ tầng kỹ thuật và phân lô bán nền trái phép.
